In navolging van Europa stimuleert Vlaanderen, onder meer met opleidingscheques, het levenslang en levensbreed leren. Anno 2010 halen we een aandeel van 7,6%, wat minder is dan het Europees gemiddelde (9,5%). Onze ambitie voor 2020 ligt op 15% (Pact 2020).
Vrij snel na hun invoering (2003) werden de opleidingscheques een succesverhaal, gestaag groeide het benodigd budget aan tot (geraamd) € 20 mio voor 2010. Maar alle successen hebben een keerzijde, die zich hier vertaalde in Mattheuseffecten en te weinig arbeidsmarktgericht gebruik. Binnen het Werkgelegenheids- en Investeringsplan (WIP-plan) 2010 (december 2009) kwamen Vlaamse Regering en Sociale Partners dan ook overeen “ de opleidingscheques te differentiëren naar doelgroep, het gebruik arbeidsmarktgerichter te maken en de mogelijkheid van financiering vanuit andere beleidsdomeinen (dan werk) voor de niet-arbeidsmarktgerichte opleidingen te laten onderzoeken” . In uitvoering van dat WIP akkoord formuleerde de SERV in juni 2010 een advies met genuanceerde maar operationele hervormingsvoorstellen, zowel in functie van differentiatie als in functie van transparanter gebruik van middelen (www.serv.be).
Veto's van Voka en Unizo halen het bij Muyters
De gekende grote Vlaamse begrotingsproblemen noopten tot serieuze besparingen binnen het beleidsdomein WERK en binnen de VDAB. Samen met andere premiestelsels, waarvoor de VDAB als aanvraag-en financieringsloket functioneert (o.a 50+ aanwervingspremie en de VOP premie: Vlaamse Ondersteuningspremie voor werknemers met een arbeidshandicap), kwamen de opleidingscheques, waarvoor in 2010 maar €13 mio beschikbaar bleek, onder de VDAB besparingsloep terecht. Hoewel er door de vakbonden goede operationele hervormingsscenario’s op de snoeitafel werden gelegd, kwam er geen gemeenschappelijk gedragen akkoord onder de sociale partners. Een “koekoeksei” rond besparingen in de Vlaamse aanmoedigingspremies, door de werkgevers op de tafel gedropt- waarop het niet thuishoort, want VDAB is daarvoor geen aanvraag-of betalingsloket - deed de besprekingen verzanden en uiteindelijk crashen. Het SERV voorzitterschap - in handen van VOKA- ondernam geen verzoeningsinitiatieven, wat gebruikelijk wel van een voorzitterschap wordt verwacht.
De Vlaamse Regering, bij monde van Minister Muyters (NVA), legde dan maar het ei van Colombus op tafel: voortaan zouden nog enkel de opleidingen vergoed worden die arbeidsmarktgericht zijn omdat ze deel uitmaken van een Persoonlijk Ontwikkelingsplan (POP)of als arbeidsmarktgericht erkend zijn op basis van de lijst met erkende opleidingen voor Betaald Educatief Verlof (BEV). Vele goede ACV argumenten tegen dit Colombusei en efficiëntere en betere alternatieven mochten niet baten. De Minister, gesteund door veto’s van Unizo en VOKA , drukte door. Door één onderdeel uit het genuanceerd SERV advies onvolledig en half uit te voeren wordt een verdere degelijke operationalisering op de tocht gezet. Maar dat baarde noch de minister, noch de werkgevers, die dit advies mee unaniem hebben goedgekeurd, veel zorgen. In zeven haasten werd een Regeringsbesluit opgesteld. De meeste opleidingscheques worden immers begin september besteld.
De resultaten van het vliegwerk zijn er naar. Het opleidingsveld voelt zich terecht gepakt: er is met hen niet overlegd en onvoldoende duidelijke informatie leidt tot verwarring bij de aanvragers en bij de opleidingsverstrekkers. Ter illustratie:
- De BEV-lijst is incoherent en sinds 1995 niet meer aangepast aan recente nieuw ontwikkelde arbeidsmarktgerichte opleidingsinitiatieven;
- Aan welke criteria moet een POP, dat door een loopbaanbegeleidingscentrum moet opgesteld, voldoen om arbeidsmarktgericht te zijn? Operationeel is daarover nog niets uniform afgesproken;
- Wat nu met het stimuleren van andere levensbrede opleidingen via co-financiering, toch een even essentieel onderdeel van de Vlaamse strategie om levenslang leren te bevorderen.
Haast en spoed is zelden goed (Vlaams spreekwoord)
Het haastwerk leverde bovendien een andere schoonheidsfout op. Rekening houdend met het recht op vrij verkeer van werknemers drong Europa aan op de openstelling van het recht op opleidingscheques voor werknemers die werken in Vlaanderen en Brussel, maar wonen in een EU-lidstaat. Een onzorgvuldige formulering in het besluit geeft nu inwoners uit bv. Nederland, Duitsland, Frankrijk of Wallonië die in Vlaanderen werken, wel recht op een opleidingscheque, maar Vlamingen die in Wallonie of een andere EU-deelstaat werken en in Vlaanderen of Brussel wonen, voorlopig (!?) niet. Een redeneer- of schrijffout ingevolgde de hittegolf in juli?
Als ACV maken we ons grote zorgen. De verwarring en onduidelijkheid die heerst gaat werknemers met opleidingsambities doen afhaken. In de Europese rangschikking zullen we nog verder wegzakken. Aan de top staan in Europa inzake het promoten van levenslang en levensbreed leren is niet meer belangrijk? De Regering vraagt de sociale partners toch te zorgen dat in 2011 het SERV advies volledig wordt uitgevoerd. Daarvoor zullen we nu eerst puin mogen ruimen. Het had anders gekund.
Bijgedachte: als Vlaanderen na de staatshervorming verantwoordelijk wordt voor het
Betaald Educatief Verlof, gaat dit historische, maar nog altijd belangrijke werknemersrecht dan ook afgebouwd worden?
Ann Vermorgen
nationaal secretaris
Geen opmerkingen:
Een reactie posten